Myocastor coypus - είδος εισβολέας στην Λίμνη Δοϊράνη

Μυοκάστορας ένα ακόμη είδος εισβολέας στην Λίμνη Δοϊράνη.

Εδώ και μερικά χρόνια – περισσότερα από 10- εμφανίστηκε στην υγροβιότοπο της λίμνης Δοϊράνη ένας νέος επισκέπτης που φαίνεται πώς πλέον εγκαταστάθηκε για τα καλά στον τόπο.

 Η λατινική του ονομασία είναι  Myocastor coypus και προέρχεται από τις λέξης μύς (ποντικός) και κάστορας, αφού πράγματι είναι ένα μεγάλο ποντίκι με κεφάλι κάστορα.

Αρκετοί από εμάς μπορούν να το παρομοιάσουν με κάστορα ή με βίδρα λόγω του περιβάλλοντος στο οποίο ζει. Η διαφορά του με τον κάστορα βρίσκεται τουλάχιστον για τον περιπατητή στην στρόγγυλη ουρά και από την βίδρα στο όχι μακρόστενο σώμα του.

Το είδος κατατάσσεται στα τρωκτικά όπως οι σκίουροι τα ποντίκια οι κάστορες και τα καπιμπάρα.

Η καταγωγή του είναι από την Παταγωνία στην νότιο Αμερική. Ως ξενικό είδος αποίκισε την βόρειο Αμερική την Ευρώπη την Ασία και την Αφρική, ενώ έφτασε ακόμη και στην Ιαπωνία. Για πρώτη φορά ήρθε στην Ευρώπη το 1882 σε φάρμες της Γαλλίας όπου δημιουργήθηκαν εκτροφές για να εκμεταλλευτούν την γούνα του. Οι εκτροφές επεκτάθηκαν και μέχρι το 1950 υπήρχαν ζώα σε όλη την Ευρώπη. Κάποια ζώα από τις εκτροφές δραπέτευσαν και εγκλιματίστηκαν πολύ εύκολα στο Ευρωπαϊκό περιβάλλον.

Οι πρώτες εκτροφές του Μυοκάστορα στην Ελλάδα έγιναν μεταξύ του 1948 και 1966 σε περιοχές της Μακεδονίας και της Ηπείρου. Τότε το πιθανότερο να δραπέτευσε και εγκλιματίστηκε όπως αποδείχθηκε αργότερα στην Ελληνική φύση.

Ζει κυρίως σε υγροτόπους με γλυκό νερό όπως λίμνες, ποτάμια, κανάλια και έλη. Μοιάζει με ποντίκι που έχει κεφάλι κάστορα. Ζυγίζει συνήθως 2-4 Kg ενώ τα μεγάλα αρσενικά μπορούν να φτάσουν και τα 8 Kg. Το σώμα καλύπτεται από καφέ γούνα και καταλήγει σε μακριά κυλινδρική ουρά. Πόδια κοντά ενώ τα τέσσερα πρώτα δάκτυλα των πίσω ποδιών συνδέονται με μεμβράνη.

Τα θηλυκά που φέρουν τους μαστούς στην πλάτη κοντά στην σπονδυλική στήλη, μπορούν να γεννήσουν από την ηλικία των 5-8 μηνών και τον χρόνο το κάθε θηλυκό γεννάει κατά μέσο όρο 15 μικρά σε 2-3 γέννες.

Είναι φυτοφάγο ζώο και αυτό είναι το κυριότερο πρόβλημα που δημιουργείται σε αγροτικές κυρίως καλλιέργειες. Σε κάποιες περιπτώσεις κυρίως τον χειμώνα τρέφεται και με μύδια. Όταν στους υγροτόπους που ζει λείπουν τα υδρόβια φυτά τότε αναζητούν τροφή στα γύρω χωράφια με ιδιαίτερη αδυναμία στα καλαμπόκια τα ζαχαρότευτλα και τα ψυχανθή.

Οι κυριότεροι εχθροί του στη Ελλάδα είναι τα σκυλιά, οι αλεπούδες τα κουνάβια και τα γεράκια. Η ικανότητα του όμως να μένει μέσα στο νερό και να βουτά στον πυθμένα των υγροτόπων το προστατεύει από αυτούς.

Η έλλειψη θηρευτών που ζουν στο υγρό στοιχείο, κάτι που συμβαίνει στην Αμερική (αλιγάτορες) επέτρεψε στο είδος να αυξήσει τους πληθυσμούς του στην Ευρώπη.

Τα κυριότερα προβλήματα που δημιουργεί η εξάπλωση του είδους είναι η διατάραξη της ισορροπίας του περιβάλλοντος – έχει παρατηρηθεί εξάλειψη ειδών της χλωρίδας  όπως νούφαρα και λάπαθα – καθώς και η δημιουργία προβλημάτων στα αποχετευτικά συστήματα πόλεων που βρίσκονται κοντά σε ποτάμια. Συνήθως να χτίζουν φωλιές σε απρόσιτα σημεία των αποχετεύσεων περιορίζοντας την παροχέτευση στους σωλήνες με αποτέλεσμα πλημύρες σε κατοικημένες περιοχές.

Πολλές χώρες εφάρμοσαν διάφορα προγράμματα για τον έλεγχο των πληθυσμών με χρήση χημικών σκευασμάτων σε καρότα αλλά και με το κυνήγι.

Στην Μεγάλη Βρετανία μετά από ένα 11ετές πρόγραμμα σε περιοχές της νοτιοανατολικής Μεγάλης Βρετανίας κατόρθωσαν να εξαλείψουν το είδος.

Το παράδειγμα της Ιταλίας όπου ήδη έχουν χρησιμοποιήσει για την εξάλειψη του εισβολέα από την περιοχή έξι προγράμματα life  μέχρι τώρα , αφού το κόστος στην γεωργία πλέον ξεπερνά τα 2 εκατ. ευρώ μόνο για μια μικρή περιοχή, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί και για την δική μας περιοχή τώρα που ακόμη οι πληθυσμοί δεν είναι τόσο μεγάλοι. Όταν οι πληθυσμοί αυξηθούν και θα πρέπει να τραφούν τότε τα πράγματα θα γίνουν ακόμη δυσκολότερα για τον έλεγχο των πληθυσμών. Μέχρι σήμερα στο Κιλκίς έχει εξαπλωθεί ήδη στην λίμνη Δοϊράνη και στα κανάλια που εκβάλουν στον Αξιό   μέσω της λίμνης Αρτσάν Αματόβου  ( καταγράφηκε και στο κανάλι έξω από το Ανθόφυτο ) καθώς και στις εκβολές του Αξιού.

Βάση μάλιστα του κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1143/2014 τα κράτη μέλη που εντοπίζουν ήδη χωροκατακτητικά όπως ο Μυοκάστορας θα πρέπει εντός τριών μηνών να ενημερώσουν την επιτροπή αλλά να εφαρμόσουν κατάλληλα μέτρα εξάλειψης.

Prunus avium

Άγρια Κερασιά   -    Prunus avium.

 

Η εκδρομή στα γύρω βουνά στου Κιλκίς πάντα επιφυλάσσει εκπλήξεις. Αν και η συγκεκριμένη ήταν αναμενόμενη λόγω της εποχής. Αυτό που σίγουρα δεν περίμενα να συναντήσω ήταν το ποσοστό της καρποφορίας. Οι άγριες κερασιές ήταν παραφορτωμένες σε αντίθεση με τις καλλιεργούμενες για τις οποίες δεν ήταν μία παραγωγική χρονιά. Θα έλεγα πώς η παραγωγές κινήθηκαν κοντά στο μέσο όρο. Τα ώριμα κεράσια ( μαύρα) της φωτογραφίας ήταν πολύ αρωματικά και γλυκά. Το μέγεθός τους ήταν λίγο μεγαλύτερο από τα βύσσινα.

Azolla filiculoides Lam.

Αζώλη η Πολυποδιοειδής 

Αυτή την εποχή σε πολλά σημεία της η επιφάνεια της λίμνης Δοϊράνη αποκτά έντονες καφεκόκκινες αποχρώσεις. Ο επισκέπτης βλέποντας την εμφάνιση της λίμνης θεωρεί πώς πρόκειται για κάποιου είδους μόλυνσης της λίμνης. Η πραγματικότητα είναι πώς πρόκειται για την ανάπτυξη μίας υδρόβιας φτέρης. 

Η Azolla filiculoides (red water fern) – Αζώλη η Πολυποδιοειδής ( κοκκινόφτερη του νερού) είναι μικρό σε μέγεθος φυτό με καταγωγή από τις τροπικές περιοχές της Αμερικής που έχει εξαπλωθεί σε λίμνες και υδατοδεξαμενές σε όλο τον κόσμο.

Για την πλούσια περιεκτικότητα του φυτού σε πρωτεΐνες ( δεσμεύει ατμοσφαιρικό άζωτο)  χρησιμοποιήθηκε στην διατροφή των ζώων, κυρίως πουλερικών και χοιρινών.

Η πολύ γρήγορη εξάπλωση του είδους σε μια περιοχή με στάσιμα νερά θεωρήθηκε πώς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να καλύψει έλη έτσι ώστε να μη μπορούν τα κουνούπια να έχουν πρόσβαση στο νερό και να πολλαπλασιάζονται.